Η Αττική σε υδρολογική κρίση - Οι λύσεις και τα έργα που επισπεύδονται για τη λειψυδρία
Η κλιματική κρίση χτυπά την Αθήνα: Μείωση 40% στα υδάτινα αποθέματα σε Μόρνο και Υλίκη.
Τα αποθέματα νερού στους βασικούς ταμιευτήρες της Αττικής έχουν πέσει σε ιστορικά χαμηλά γεγονός που φέρνει την Αθήνα αντιμέτωπη με τη σοβαρότερη κρίση λειψυδρίας των τελευταίων τριών δεκαετιών.
Η στάθμη του νερού στον Μόρνο και την Υλίκη, σύμφωνα με τις νεότερες μετρήσεις, υποχωρεί σταθερά τους τελευταίους μήνες, αγγίζοντας πλέον επίπεδα που είχαν να καταγραφούν εδώ και δέκα χρόνια. Οι νεότερες μετρήσεις δείχνουν ότι ο Μόρνος έχει απωλέσει πάνω από το 40% των αποθεμάτων του μέσα σε δύο χρόνια, με την επιφάνεια της λίμνης να έχει σχεδόν υποδιπλασιαστεί. Αντίστοιχα, η Υλίκη εμφανίζει μείωση της τάξεως του 40% μόνο τον τελευταίο χρόνο, επιβεβαιώνοντας τη ραγδαία επιδείνωση της υδρολογικής εικόνας.
Μπροστά σε αυτά τα δεδομένα, η κυβέρνηση προετοιμάζει την ενεργοποίηση καθεστώτος έκτακτης ανάγκης για την κατανάλωση νερού στην Αττική, επιδιώκοντας να επιταχύνει κρίσιμα έργα και να εξασφαλίσει τον υδροδοτικό ορίζοντα των επόμενων δεκαετιών για μια περιοχή όπου κατοικεί σχεδόν ο μισός πληθυσμός της χώρας.
Κεντρικό στοιχείο του κυβερνητικού σχεδιασμού είναι το έργο «Εύρυτος», το οποίο προβλέπει τη μεταφορά πλεονάζοντος νερού από περιοχές με υψηλά υδρολογικά φορτία - κυρίως από τη λίμνη Κρεμαστών, όπου καταλήγουν οι ποταμοί Κρικελιώτης και Καρπενησιώτης. Παράλληλα εξετάζονται και μικρότερες παρεμβάσεις για την ενίσχυση της υδροδότησης.
Την ίδια στιγμή, η ΕΥΔΑΠ προωθεί επενδυτικό πρόγραμμα ύψους 2,5 δισ. ευρώ για τον εκσυγχρονισμό και την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των δικτύων. Στο σχέδιο περιλαμβάνονται «έξυπνα» συστήματα παρακολούθησης, τεχνολογίες ελέγχου διαρροών και έργα επαναχρησιμοποίησης νερού.
Σημαντική η αποφυγή της σπατάλης
Καθοριστικός παράγοντας παραμένει η στάση των πολιτών, καθώς η αποφυγή σπατάλης θεωρείται κρίσιμη για να μη βρεθεί η Αττική αντιμέτωπη με ακόμα αυστηρότερους περιορισμούς.
Σύμφωνα με ειδικούς και στελέχη της ΕΥΔΑΠ, η σημερινή περίοδος παρατεταμένης ξηρασίας θυμίζει έντονα την κρίση των ετών 1988–1994. Παράλληλα, υπογραμμίζουν ότι το πρόβλημα είναι πλέον βαθιά συνδεδεμένο με την κλιματική κρίση: οι ημέρες βροχής μειώνονται σε όλη τη Μεσόγειο, ενώ η χιονόπτωση στα ορεινά - ζωτικής σημασίας για την τροφοδοσία των υδάτινων ρευμάτων - έχει περιοριστεί αισθητά, μειώνοντας τη φυσική αναπλήρωση των ταμιευτήρων. Οι πρόσφατες έντονες καταιγίδες, σημειώνουν, δεν άλλαξαν την εικόνα, καθώς το μεγαλύτερο μέρος του νερού χάνεται στη θάλασσα.
Τι δείχνουν τα διεθνή παραδείγματα για τη λειψυδρία
Διεθνείς πρακτικές καταδεικνύουν ότι η έγκαιρη κρατική παρέμβαση και η υπεύθυνη κατανάλωση αποτελούν μονόδρομο. Η Κύπρος, για παράδειγμα, αναγκάστηκε το 2008 να προμηθευτεί περίπου 8 εκατ. κυβικά μέτρα νερού από την Ελλάδα, αλλά σήμερα είναι καλύτερα θωρακισμένη χάρη σε νέες μονάδες αφαλάτωσης και αυστηρούς κανόνες εξοικονόμησης - μέτρα που στην Ελλάδα δεν έχουν ακόμη υιοθετηθεί. Αντίστοιχα, στη νότια Γαλλία, την Ισπανία και την Ιταλία, περιοχές έχουν τεθεί σε «συναγερμό νερού», με την εφαρμογή λύσεων παρόμοιων με αυτές που εξετάζονται στην Ελλάδα.
Αντιθέτως, χαρακτηριστικό παράδειγμα προς αποφυγή αποτελεί το Ιράν, όπου η καθυστερημένη αντίδραση σε βαθιά κρίση λειψυδρίας έχει οδηγήσει στη συζήτηση για ακραίες επιλογές, όπως δελτίο ή ακόμη και πιθανή εγκατάλειψη της Τεχεράνης.
